Bulmaca; oyuncuların zeka, mantık, dikkat ve hafıza gibi zihinsel yeteneklerini kullanarak çözdükleri; yazılı, sözlü veya mekanik formatlardaki problemlerden oluşan genellikle tek kişilik oyun. Türkçede zeka oyunu kavramı da sıklıkla zeka ve mantığa dayalı bulmacaları tanımlamak için kullanılır.

Tarihçe

İnsanoğlu tarih boyunca bulmacalara ilgi duymuştur. 18. yüzyıl İngiltere’sinde çocuklara has icat edilen bazı bulmacalar, zeka geliştirdiğine inanılarak popüler hale gelmiş; bu dönemde pek çok bulmaca kitabı yayınlanmıştır.

ABD'de ilk defa yayımlanan ileri zorluk derecesindeki bulmaca Sun pazar eki gazetesindeydi. 1913 yılında bu yayımla birlikte toplumun beğenisini kazanan bulmacalar yaygınlaşarak çok farklı alanlarda da boy gösterdi ve Batı dünyasında yeni bir sektör oluştu.

Çeşitli bulmacalar

• Tahta bloklardan oluşmuş bir kilit bulmaca ve çözümü. Birbirine kenetli blokları açabilmek için uygun sırada hareket ettirilmeleri gerekir.

• Bir kare bulmaca. İngilizce kare bulmacalarda -örnektekinin aksine- soru numaraları genellikle kutu içlerinde (ilk harflerin yanında) yazılıdır.

• Bir çengel bulmaca. Çengel bulmaca genellikle kare bulmacanın bir alt kategorisi olarak değerlendirilir.

• Birbirine geçmiş metallerin ayrılması esasına dayalı olarak oynanan çivi bulmacalar.

• Bir labirent bulmaca. Çocuklar arasında oldukça popüler olan bu bulmacada amaç genellikle labirentin merkezinden dışarıya ulaşmaktır.

• Solo Test'de amaç, taşları birbirinin üzerinden atlatarak yemek ve en az sayıda taş bırakmaktır. Tek bir taş bırakmak mümkündür.

• Kare karalamaca, satır ve sütunların başındaki rakam adedi kadar birleşik kutunun boyandığı, mantığa dayalı bir resim oluşturma oyunudur.

• 15 bulmacası, 16 boşluğa yerleştirilmiş 15 kare taştan meydana gelir. Taşlar kaydırılarak rakamlar sıralanmaya çalışılır.

• Sudoku'da 1'den 9'a kadar rakamlar; her bir satırda, sütunda ve 3x3'lük karede bir kez kullanılacak şekilde tabloya yerleştirilir.

• Sözcük merdiveni bulmacasında ilk ve son sözcükler verilir. Oyuncu ilk sözcükten başlayarak ve her basamakta bir harf değiştirerek son sözcüğe ulaşmaya çalışır.

• Dünya şeklinde bir yapboz bulmaca. Yapboz bulmacalarda birbirine sadece bir şekilde uyan küçük parçacıklar birleştirilerek büyük bir resim oluşturulur.

Ayrıca bakınız

• Bilmece