Łuk Triumfalny (fr. Arc de triomphe, Arc de triomphe de l’Étoile) – pomnik stojący na place Charles-de-Gaulle (placu Charles’a de Gaulle’a) w Paryżu (dawniej place de l’Étoile, plac Gwiazdy). Znajduje się w 8. dzielnicy, na zachodnim skraju Pól Elizejskich (Avenue des Champs-Élysées). Jest to ważny element architektury Paryża, stanowiący zakończenie perspektywy Pól Elizejskich. Łuk został zbudowany dla uczczenia tych, którzy walczyli i polegli za Francję w czasie wojen rewolucji francuskiej i wojen napoleońskich.

Historia

Budowę Łuku rozpoczęto w 1806, na zlecenie Napoleona i z przerwami prowadzono do ukończenia w 1836, za panowania Ludwika Filipa I. Projektantem architektury jest Jean François Chalgrin, dekorację rzeźbiarską wykonał François Rude.

Charakterystyka

Jest to budowla empirowa, w formie jednoarkadowego rzymskiego łuku triumfalnego.

• Wysokość: 51 m
• Szerokość: 44,9 m
• Liczba stopni prowadzących na platformę widokową: 284

Na łuku znajdują się 4 znaczne reliefy:

• Marsylianka (inna nazwa Wymarsz ochotników w 1792, François Rude 1833-1835)
• Triumf 1810 (fr.Le Triomphe de 1810)- wykonał Jean-Pierre Cortot, przedstawia Napoleona w stroju antycznym, koronowanego przez boginię zwycięstwa Victorię.
• Obrona Francji przed koalicją 1814 (Antoine Etex)
• Pokój (la Paix, Antoine Etex)

Fryz obiegający Łuk Triumfalny przedstawia wymarsz i powrót w chwale armii francuskiej. Przedstawiono także w mniejszej formie sceny z wielu znanych bitew.

Na Łuku wyryto nazwiska 386 oficerów napoleońskich, w tym 7 Polaków. Są to:

• gen. Józef Grzegorz Chłopicki (ur. w 1771 r. w Kapustyniach na Wołyniu) wyryty jako Klopicky
• gen. Jan Henryk Dąbrowski (ur. w 1755 r. w Pierzchowcu koło Bochni)
• gen. Karol Otto Kniaziewicz (ur. w 1762 r. w Asseiten w Kurlandii)
• gen. Józef Feliks Łazowski (ur. w 1759 r. w Lunéville we Francji)
• marsz. Cesarstwa Francuskiego, książę Józef Antoni Poniatowski (ur. w 1763 r. w Wiedniu w Austrii)
• bryg. Józef Sułkowski (ur. w 1773 r., dokładne miejsce urodzenia nie jest znane, wychowywał się w Rydzynie w Leszczyńskiem)
• gen. Józef Zajączek (ur. w 1752 r. w Kamieńcu Podolskim).

Na pamiątkę napoleońskich zwycięstw wyryte są także nazwy pięciu polskich miast, są to:

• Gdańsk
• Ostrołęka (bitwa – luty 1807)
• Pułtusk (bitwa – 26 grudnia 1806)
• Heilsberg – Lidzbark Warmiński (bitwa – 10 czerwca 1807)
• Wrocław

Pod Łukiem znajduje się Grób Nieznanego Żołnierza, którego Płomień Pamięci (fr. – Flamme du Souvenir)^[2] jest symbolicznie rozpalany każdego wieczora oraz niewielkie muzeum poświęcone historii tego obiektu.

Oprócz ww. Łuku Triumfalnego, w Paryżu znajduje się starszy łuk triumfalny Arc du Carrousel (również ufundowany przez Napoleona I), położony na terenie Luwru (u wejścia do ogrodów Tuileries). Istnieje także nowoczesny łuk triumfalny Grande Arche, zamykający oś Pól Elizejskich, położony poza Sekwaną, a tym samym już poza granicami Paryża (w dzielnicy La Défense).