Wypadek drogowy – zdarzenie w ruchu drogowym, gdzie jeden lub więcej uczestników ruchu drogowego bierze udział w zdarzeniu, w wyniku którego uczestnik ruchu drogowego został ranny lub doszło do jego śmierci^[1].

W takich sytuacjach należy bezzwłocznie wezwać policję, pogotowie i w razie potrzeby straż pożarną (kiedy liczba poszkodowanych jest znaczna lub są oni uwięzieni w pojazdach, pojawia się zagrożenie pożarowe lub doszło do wycieków substancji ropopochodnych).

Statystyki ofiar wypadków drogowych

Na świecie

Według statystyk Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) od 1896 roku – kiedy odnotowano pierwszy wypadek śmiertelny w wyniku wypadku drogowego zginęło na świecie 35 mln osób. Obecnie na drogach wszystkich kontynentów – według danych Organizacji Narodów Zjednoczonych – ginie rocznie ok. 1,2 mln osób (co 30 sekund jeden człowiek), a 30-50 mln odnosi obrażenia. Większość ofiar pochodzi z państw rozwijających się^[2]. Około 40 proc. wszystkich zabitych stanowią dzieci i młodzież.

Najwięcej osób w wypadkach drogowych ginie w Chinach. Współczynnik liczby zgonów przypadających na 10 tys. pojazdów w ubiegłym roku w tym kraju wynosił 5,1, gdzie średnia światowa to 2.

W Polsce

W 2013 roku w Polsce wydarzyło się 35 385 wypadków drogowych w wyniku których śmierć poniosło 3291 osób a rannych zostało 43471 osób. Oznacza to spadek liczby wypadków o 4,5%, ofiar śmiertelnych o 8% i ponad 5% mniej rannych względem roku poprzedniego^[3]. Jeszcze w 2009 liczba zabitych w wypadkach drogowych przekraczała 5 tys. osób, a w 2010 - 4 tys.^[4].

W Polsce na 100 000 mieszkańców przypada 8,5 ofiary wypadków drogowych rocznie^[5], przy czym średnia w Unii Europejskiej wynosi około 5,5^[6].

W roku 2007 młodzi ludzie, w wieku 18-24 lat, spowodowali ponad 7 tys. wypadków samochodowych, w których zginęło 860 osób, a motocykliści – 337, w których było 64 ofiar śmiertelnych. Według danych GUS-u oraz prof. Krystyny Iglickiej czterokrotnie większa umieralność mężczyzn w wieku od 20 do 24 lat, w stosunku do umieralności kobiet w tym samym przedziale wiekowym, jest spowodowana głównie przez śmiertelne wypadki drogowe w Polsce^[7].

Najczęstsze przyczyny wypadków drogowych to niedostosowanie prędkości do warunków ruchu, nieprzestrzeganie pierwszeństwa przejazdu, nieprawidłowe zachowanie wobec pieszego oraz prowadzenie pojazdu pod wpływem alkoholu. Uczestnicy ruchu znajdujący się pod wpływem alkoholu byli w 2012 roku sprawcami 4467 wypadków (12,1% wszystkich wypadków drogowych w Polsce), w wyniku których śmierć poniosło 584 osób^[8]. Nie bez znaczenia jest również zły stan techniczny dróg, ciągle zwiększająca się liczba pojazdów oraz niedostosowanie infrastruktury drogowej do potrzeb.

Spośród ponad 3,5 tysiąca ofiar wypadków drogowych rocznie, ok. 30% to piesi^[9], a wraz z rowerzystami wypadki z udziałem niechronionych użytkowników dróg wynoszą 41%^[10]. Połowa wypadków ma miejsce po zmierzchu^[11]. Ponad 84% pieszych zabitych w wypadkach w województwie mazowieckim w 2011 poniosło śmierć po zmierzchu^[12]. W I połowie 2011 w godzinach od 14:00 do 19:00 doszło do ponad 40% wypadków^[13].

Analizy Banku Światowego wykazały, że wypadki drogowe w Polsce przyczyniają się nie tylko do olbrzymich szkód społecznych, ale również powodują kolosalne koszty ekonomiczne. Zdaniem ekspertów tej organizacji całkowite koszty bezpośrednie i pośrednie (utrata produktywności, transfery socjalne) wypadków drogowych wynoszą 10 miliardów dolarów, co stanowi ok. 1,5% rocznego PKB Polski^[14].

Zobacz też