Matrioszka (ros. матрёшка, zdrobnienie od imienia Matriona) – rosyjska zabawka, złożona z drewnianych, wydrążonych w środku lalek, włożonych jedna w drugą. Lalki są cylindryczne, u góry zaokrąglone, na ogół ręcznie malowane. Postacie na nich przedstawione to najczęściej dziewczęta ubrane w ludowy strój, ale niektóre przedstawiają znanych polityków, pisarzy czy postacie historyczne lub też zabytki Rosji. Matrioszki kształtem przypominają kręgle, choć są szersze i niższe.

Matrioszka nie jest tradycyjnym wyrobem rzemieślniczym, pierwsza powstała w 1890 roku w Japonii (z wizerunkiem mędrca Fukurumy)^[1]. W roku 1900, na Wystawie światowej w Paryżu lalki zdobyły ogromną popularność, po czym zaczęto je produkować w Rosji masowo.

Użycie

• Białoruski gurt Lapis Trubieckoj wykorzystał nazwę matrioszki dla swojego albumu „Мatrioszka”. Taką nazwę ma również jedna z piosenek albumu. Oprócz tego, stylizowany obraz matrioszki jest obecny na oficjalnej okładce albumu.
• Z 2013 roku stylizowane obrazy agresywnej zębatej matrioszki wykorzystują na Ukrainie w pocztówkach, nalepkach, plakatach kampanii „Nie kupuj rosyjskiego!” Po rozpoczęciu „Krymskiego kryzysu” i wojskowej interwencji Rosji do Ukrainy w 2014 roku do obrazu matrioszki dodały broń i kamuflaż. Również podobny stylizowany obraz matrioszki wykorzystują jak logotyp kampanii „Bojkot rosyjskiego kina”.