Neodym

	Neodym
	Neodym
	prazeodym ← neodym → promet
	Wygląd
	srebrzystożółty
	; Widmo emisyjne neodymu
	Ogólne informacje
Nazwa, symbol, l.a.	neodym, Nd, 60; (łac. neodymium)
Grupa, okres, blok	–, 6, f
Stopień utlenienia	III, II
Właściwości metaliczne	lantanowiec
Właściwości tlenków	średnio zasadowe
Masa atomowa	144,242(3) u
Stan skupienia	stały
Gęstość	7008 kg/m³
Temperatura topnienia	1016 °C
Temperatura wrzenia	3074 °C
Numer CAS	7440-00-8
PubChem	23934
Właściwości atomowe
Promień; • atomowy; • walencyjny	; 181 (obl. 206) pm; 201 ±6 pm
Konfiguracja elektronowa	[Xe]4f46s2
Zapełnienie powłok	2, 8, 18, 22, 8, 2; (wizualizacja powłok)
Elektroujemność; • w skali Paulinga; • w skali Allreda	; 1,14; 1,07
Potencjały jonizacyjne	I 533,1 kJ/mol; II 1040 kJ/mol; III 2130 kJ/mol
Właściwości fizyczne
Ciepło parowania	273 kJ/mol
Ciepło topnienia	7,14 kJ/mol
Ciśnienie pary nasyconej	6,03×10−3 Pa (2890 K)
Konduktywność	1,57×106 S/m
Ciepło właściwe	190 J/(kg·K)
Przewodność cieplna	16,5 W/(m·K)
Układ krystalograficzny	heksagonalny
Twardość; • w skali Mohsa	; 2,1
Prędkość dźwięku	2330 m/s (293,15 K)
Objętość molowa	20,59×10−6 m³/mol
Najbardziej stabilne izotopy
Niebezpieczeństwa
	Karta charakterystyki: dane zewnętrzne firmy Sigma-Aldrich
	Globalnie Zharmonizowany System; Klasyfikacji i Oznakowania Chemikaliów
	Na podstawie podanej karty charakterystyki
Zwroty H	H260, H315, H319, H335, EUH014
Zwroty P	P223, P231+P232, P261, P305+P351+P338, P370+P378
	Europejska klasyfikacja substancji
	oznakowanie ma znaczenie wyłącznie historyczne
	Na podstawie podanej karty charakterystyki
Łatwopalny(F)	Drażniący(Xi)
Zwroty R	R11, R14/15, R36/37/38
Zwroty S	S16, S26, S33, S36/37/39, S43
	NFPA 704
Na podstawie; podanego źródła	0 2 2 W
	Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą; warunków normalnych (0 °C, 1013,25 hPa)
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Hasło w Wikisłowniku

Neodym (Nd, łac. neodymium) – pierwiastek chemiczny, lantanowiec. Nazwa pochodzi od greckich słów neos i didymos dających razem określenie „nowy bliźniak”. Został odkryty w 1885 roku wraz z prazeodymem przez Carla Auera von Welsbacha w wyniku rozdzielenia tzw. dydymu na dwa osobne pierwiastki^[6].

Stosowany jako dodatek stopowy, do produkcji katalizatorów, silnych magnesów neodymowych i laserów neodymowych^[7].

Spis treści

Występowanie

Neodym występuje w skorupie ziemskiej w ilości 33 ppm (wagowo)/4,8 ppm (molowo)^[8]. Wydobywany głównie w Chinach, USA, Brazylii, Indiach, Sri Lance i Australii. Dostępne zasoby są oceniane na około 8 milionów ton. Roczne wydobycie to około 7 tysięcy ton.

Najważniejszymi minerałami neodymu są:

monacyt (Ce,La,Th,Nd,Y,Pr)PO₄, zwany także piaskiem monacytowym;
bastnezyt (Ce,La,Nd,Y,Pr)CO₃F, dużo rzadszy niż monacyt.

Uwagi

↑ Liczba w nawiasie oznacza niepewność ostatniego podanego miejsca po przecinku.

↑ ^a ^b ^c CRC Handbook of Chemistry and Physics, David R.D.R. Lide (red.), wyd. 90, Boca Raton: CRC Press, 2009, s. 4-22, ISBN 9781420090840 .
↑ Neodym (nr 460877) (ang.) – karta charakterystyki produktu Sigma-Aldrich (Merck KGaA) na obszar Stanów Zjednoczonych. [dostęp 2011-10-03].
↑ Current Table of Standard Atomic Weights in Order of Atomic Number (ang.). Commission on Isotopic Abundances and Atomic Weights, IUPAC, 2013-09-24. [dostęp 2013-12-02].
↑ Neodym (CID: 23934) (ang.) w bazie PubChem, United States National Library of Medicine.
↑ CRC Handbook of Chemistry and Physics, David R.D.R. Lide (red.), wyd. 90, Boca Raton: CRC Press, 2009, s. 12-203, ISBN 9781420090840 .
↑ Neodymium: historical information. WebElements. [dostęp 2013-11-11].
↑ neodym. Encyklopedia PWN. [dostęp 2013-11-11].
↑ Neodymium: geological information (ang.). WebElements. [dostęp 2013-01-20].

CRC Handbook of Chemistry and Physics, David R.D.R. Lide (red.), wyd. 90, Boca Raton: CRC Press, 2009, ISBN 9781420090840 .

[zapis-3] Liczba w nawiasie oznacza niepewność ostatniego podanego miejsca po przecinku.

[CRC-1-1] CRC Handbook of Chemistry and Physics, David R.D.R. Lide (red.), wyd. 90, Boca Raton: CRC Press, 2009, s. 4-22, ISBN 9781420090840 .

[Aldrich-US-2] Neodym (nr 460877) (ang.) – karta charakterystyki produktu Sigma-Aldrich (Merck KGaA) na obszar Stanów Zjednoczonych. [dostęp 2011-10-03].

[AW4-4] Current Table of Standard Atomic Weights in Order of Atomic Number (ang.). Commission on Isotopic Abundances and Atomic Weights, IUPAC, 2013-09-24. [dostęp 2013-12-02].

[PubChem-5] Neodym (CID: 23934) (ang.) w bazie PubChem, United States National Library of Medicine.

[CRC-2-6] CRC Handbook of Chemistry and Physics, David R.D.R. Lide (red.), wyd. 90, Boca Raton: CRC Press, 2009, s. 12-203, ISBN 9781420090840 .

[history-7] Neodymium: historical information. WebElements. [dostęp 2013-11-11].

[PWN-8] ym. Encyklopedia PWN. [dostęp 2013-11-11].

[geology-9] Neodymium: geological information (ang.). WebElements. [dostęp 2013-01-20].

[a]

[3]

[1]

[4]

[5]

[2]

[6]

[7]

[8]

Login

Top Links

Social Share

Neodym (17075 views - Periodic Table Of Elements)

Neodym

Neodym

Spis treści

Występowanie

Uwagi

Periodic Table Of Elements