Tennessine^[a] (Ts) – syntetyczny pierwiastek chemiczny, transuranowiec o liczbie atomowej 117. Został po raz pierwszy zsyntetyzowany w drugiej połowie 2009 roku^[1] w laboratorium w Dubnej w Rosji.

Badania

W lipcu 2009 w Zjednoczonym Instytucie Badań Jądrowych w Rosji rozpoczęto eksperyment mający na celu uzyskanie pierwiastka 117^[2][3] przez reakcję syntezy:

4820Ca + 24997Bk → 297117Ts^* → 294117Ts + 310n

4820Ca + 24997Bk → 297117Ts^* → 293117Ts + 410n

Berkel użyty w tym eksperymencie został wytworzony w Oak Ridge National Laboratory w USA^[4]. Informacja o powodzeniu syntezy ukazała się w kwietniu 2010 roku w czasopiśmie Physical Review Letters^[5]. Wytworzone zostało 6 jąder dwóch izotopów pierwiastka 117, które uległy dalszym przemianom. Izotop ²⁹⁴Ts rozpadał się przez długi szereg przemian α, prowadzący do jądra ²⁷⁰Db, które uległo spontanicznemu rozszczepieniu. Szereg rozpadów nuklidu ²⁹³Ts był dwukrotnie krótszy. Przy okazji wytworzone zostało 11 nieznanych dotąd izotopów kilku innych pierwiastków superciężkich, bogatych w neutrony^[6][7].

W 2012 roku zespołowi z Dubnej udało się powtórzyć eksperyment, co jest warunkiem koniecznym dla uznania odkrycia przez IUPAC^[8]. Niezależne potwierdzenie wyników tego eksperymentu przyniosły badania międzynarodowego zespołu w Instytucie Badań Ciężkich Jonów w Darmstadt, który wytworzył kolejne kilka jąder tego pierwiastka^[9]

Nazwa

Przed zatwierdzeniem nazwy tego pierwiastka stosowano nazwę systematyczną wynikającą z liczby atomowej – ununseptium. 8 czerwca 2016 roku IUPAC zarekomendowała dla ununseptium nazwę tennessine (Ts). Nazwa ta została zaproponowana zgodnie z tradycją uhonorowania miejsca lub regionu geograficznego, gdzie dokonano odkrycia – w tym przypadku w Oak Ridge National Laboratory i Uniwersytet Vanderbilta w stanie Tennessee^[10]. 28 listopada 2016 roku IUPAC zatwierdziła tę nazwę^[11].

Zobacz też

• historia odkryć pierwiastków chemicznych