Rubid

	Rubid
	Rubid
	– ← rubid → stront
	Wygląd
	srebrzystobiały
	; Widmo emisyjne rubidu
	Ogólne informacje
Nazwa, symbol, l.a.	rubid, Rb, 37; (łac. rubidium)
Grupa, okres, blok	1 (IA), 5, s
Stopień utlenienia	I
Właściwości metaliczne	metal alkaliczny
Właściwości tlenków	silnie zasadowe
Masa atomowa	85,4678(3) u
Stan skupienia	stały
Gęstość	1532 kg/m³
Temperatura topnienia	39,31 °C
Temperatura wrzenia	688 °C
Numer CAS	7440-17-7
PubChem	5357696
Właściwości atomowe
Promień; • atomowy; • walencyjny; • van der Waalsa	; 235 (obl. 265) pm; 211 pm; 244 pm
Konfiguracja elektronowa	[Kr]5s1
Zapełnienie powłok	2, 8, 18, 8, 1; (wizualizacja powłok)
Elektroujemność; • w skali Paulinga; • w skali Allreda	; 0,82; 0,89
Potencjały jonizacyjne	I 403,0 kJ/mol; II 2633 kJ/mol; III 3860 kJ/mol
Właściwości fizyczne
Ciepło parowania	77,216 kJ/mol
Ciepło topnienia	2,192 kJ/mol
Ciśnienie pary nasyconej	1,56×10−4 Pa (312,6 K)
Konduktywność	7,79×106 S/m
Ciepło właściwe	363 J/(kg·K)
Przewodność cieplna	58,2 W/(m·K)
Układ krystalograficzny	regularny przestrzennie centrowany
Twardość; • w skali Mohsa	; 0,5
Prędkość dźwięku	1300 m/s (293,15 K)
Objętość molowa	55,76×10−6 m³/mol
Najbardziej stabilne izotopy
Niebezpieczeństwa
	Karta charakterystyki: dane zewnętrzne firmy Sigma-Aldrich
	Globalnie Zharmonizowany System; Klasyfikacji i Oznakowania Chemikaliów
	Na podstawie podanej karty charakterystyki
Zwroty H	H260, H314, EUH014
Zwroty P	P223, P231+P232, P280, P305+P351+P338, P370+P378, P422
	Europejska klasyfikacja substancji
	oznakowanie ma znaczenie wyłącznie historyczne
	Na podstawie podanej karty charakterystyki
Łatwopalny(F)	Żrący(C)
Zwroty R	R14/15, R34
Zwroty S	S26, S36/37/39, S43, S45
	NFPA 704
Na podstawie; podanego źródła	0 3 2 W
Numer RTECS	VL8500000
	Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą; warunków normalnych (0 °C, 1013,25 hPa)
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Hasło w Wikisłowniku

Rubid (Rb, łac. rubidium) – pierwiastek chemiczny z grupy metali alkalicznych układu okresowego.

Spis treści

Charakterystyka

Barwienie płomienia przez związek rubidu

Rubid ma 29 izotopów z przedziału mas 74–102 o okresie półtrwania minimum 1 ms^[4]. Trwały jest tylko ⁸⁵Rb. W naturalnym składzie izotopowym tego pierwiastka oprócz ⁸⁵Rb (72,2%) występuje jeszcze długożyciowy izotop ⁸⁷Rb (27,8%, t_1/2 ≈ 50 mld lat)^[5].

W postaci czystej rubid jest bardzo miękkim, ciągliwym metalem o srebrzysto-szarym połysku^[6]. Jego własności chemiczne są zbliżone do potasu (który jest mniej reaktywny od rubidu) oraz cezu (który jest bardziej reaktywny). Jest drugim po cezie najbardziej elektrododatnim z nieradioaktywnych metali alkalicznych (X = 0,82). Topi się w temperaturze 39,3 °C. Tworzy amalgamat z rtęcią oraz stopy ze złotem, żelazem, cezem, sodem i potasem, ale nie z litem^[7]. Na powietrzu zapala się samorzutnie, z wodą reaguje wybuchowo^[6]. Ma bardzo małą energię jonizacji, 406 kJ/mol^[8].

Kationy Rb⁺ barwią płomień na kolor fioletowo-różowy. Odróżnienie od bardzo podobnej barwy płomienia potasu wymaga spektroskopu.

Występowanie

Występuje w skorupie ziemskiej w ilości 90 ppm. Minerałami o relatywnie wysokiej zawartości rubidu są lepidolit i karnalit.

Odkrycie

Został odkryty w roku 1861 r. przez R. Bunsena i G. Kirchhoffa, w Heidelbergu, w Niemczech. Robert Bunsen otrzymał rubid po raz pierwszy w postaci czystej za pomocą reakcji chlorku rubidu z potasem.

Znaczenie biologiczne

Niektóre jego sole, podobnie jak sole litu, mają działanie stymulujące ośrodkowy układ nerwowy. Dawniej podejmowano próby zastosowania soli rubidu w lecznictwie psychiatrycznym (w chorobie afektywnej)^[9].

Zastosowania techniczne

Rubidowy zegar atomowy w U.S. Naval Observatory

Znane są jego tlenki, sole kwasów nieorganicznych i kilkaset kompleksów metaloorganicznych, jednak żaden z tych związków nie odgrywa praktycznej roli.

W roku 1995 izotop ⁸⁷Rb został wykorzystany do uzyskania kondensatu Bosego-Einsteina.

Stosowany jest w niewielkich ilościach jako domieszka do półprzewodników stosowanych w fotokomórkach, dodatek do specjalnych gatunków szkła oraz jako komponent zegarów atomowych.

Uwagi

↑ Wartość w nawiasie oznacza niepewność związaną z ostatnią cyfrą znaczącą. Znane są próbki geologiczne, w których pierwiastek ten ma skład izotopowy odbiegający od występującego w większości źródeł naturalnych. Masa atomowa pierwiastka w tych próbkach może więc różnić się od podanej w stopniu większym niż wskazana niepewność.

↑ Rubid (nr 276332) (ang.) – karta charakterystyki produktu Sigma-Aldrich (Merck KGaA) na obszar Stanów Zjednoczonych. [dostęp 2011-09-30].
↑ JurisJ. Meija JurisJ. i inni, Atomic weights of the elements 2013 (IUPAC Technical Report), „Pure and Applied Chemistry”, 88 (3), 2016, s. 265–291, DOI: 10.1515/pac-2015-0305 .
↑ Rubid (CID: 5357696) (ang.) w bazie PubChem, United States National Library of Medicine.
↑ http://www.nndc.bnl.gov/nudat2/reCenter.jsp?z=37&n=66.
↑ J. R. de Laeter, P. De Bièvre, H. Hidaka i inni. Atomic weights of the elements. Review 2000 (IUPAC Technical Report). „Pure and Applied Chemistry”. 75 (6), s. 683–800, 2003. DOI: 10.1351/pac200375060683.
↑ ^a ^b JuliusJ. Ohly JuliusJ., Analysis, Detection and Commercial Value of the Rare Metals, 1910 .
↑ Vergleichende Übersicht über die Gruppe der Alkalimetalle. W: Holleman, Arnold F.; Wiberg, Egon; Wiberg, Nils: Lehrbuch der Anorganischen Chemie. 1985, s. 953–955. ISBN 3-11-007511-3. (niem.)
↑ JohnJ. Moore JohnJ., ConradC. Stanitski ConradC., PeterP. Jurs PeterP., Principles of Chemistry: The Molecular Science, 2009, s. 259, ISBN 978-0-495-39079-4 .
↑ Farmakologia, Podstawy farmakoterapii, Piotr Kubikowski, Wojciech Kostowski, PZWL 1979 – strona 365.

[CIAAW-3] Wartość w nawiasie oznacza niepewność związaną z ostatnią cyfrą znaczącą. Znane są próbki geologiczne, w których pierwiastek ten ma skład izotopowy odbiegający od występującego w większości źródeł naturalnych. Masa atomowa pierwiastka w tych próbkach może więc różnić się od podanej w stopniu większym niż wskazana niepewność.

[Aldrich-US-1] Rubid (nr 276332) (ang.) – karta charakterystyki produktu Sigma-Aldrich (Merck KGaA) na obszar Stanów Zjednoczonych. [dostęp 2011-09-30].

[CIAAW-2] JurisJ. Meija JurisJ. i inni, Atomic weights of the elements 2013 (IUPAC Technical Report), „Pure and Applied Chemistry”, 88 (3), 2016, s. 265–291, DOI: 10.1515/pac-2015-0305 .

[PubChem-4] Rubid (CID: 5357696) (ang.) w bazie PubChem, United States National Library of Medicine.

[5] ttp://www.nndc.bnl.gov/nudat2/reCenter.jsp?z=37&n=66.

[6] J. R. de Laeter, P. De Bièvre, H. Hidaka i inni. Atomic weights of the elements. Review 2000 (IUPAC Technical Report). „Pure and Applied Chemistry”. 75 (6), s. 683–800, 2003. DOI: 10.1351/pac200375060683.

[:0-7] JuliusJ. Ohly JuliusJ., Analysis, Detection and Commercial Value of the Rare Metals, 1910 .

[8] Vergleichende Übersicht über die Gruppe der Alkalimetalle. W: Holleman, Arnold F.; Wiberg, Egon; Wiberg, Nils: Lehrbuch der Anorganischen Chemie. 1985, s. 953–955. ISBN 3-11-007511-3. (niem.)

[9] JohnJ. Moore JohnJ., ConradC. Stanitski ConradC., PeterP. Jurs PeterP., Principles of Chemistry: The Molecular Science, 2009, s. 259, ISBN 978-0-495-39079-4 .

[10] Farmakologia, Podstawy farmakoterapii, Piotr Kubikowski, Wojciech Kostowski, PZWL 1979 – strona 365.

[2]

[a]

[3]

[1]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

Login

Top Links

Social Share

Rubid (21480 views - Periodic Table Of Elements)

Rubid

Rubid

Spis treści

Charakterystyka

Występowanie

Odkrycie

Znaczenie biologiczne

Zastosowania techniczne

Uwagi

Periodic Table Of Elements