Miszmetal (niem. Mischmetall, ang. Mischmetal) – stop metali z metali ziem rzadkich. Standardowy skład, to zazwyczaj min. 98% metali ziem rzadkich, 1% żelaza oraz 0,8% magnezu.

Składniki miszmetalu otrzymuje się z minerału zwanego monacytem. Z powodu dużego podobieństwa chemicznego, rozdzielenie poszczególnych pierwiastków byłoby zabiegiem bardzo kosztownym.

Zastosowanie

Zastosowane miszmetalu jako modyfikatora w odlewnictwie nie wymaga zmiany składu procentowego w stopie miszmetalu, ponieważ wszystkie metalowe składniki mają podobne działanie. Ekonomicznie uzasadnione jest stosowanie jako stopu mającego na celu wprowadzenie zawartych pierwiastków do modyfikowanych stopów metali^[1].

Procentowy rozkład pierwiastków ziem rzadkich w klasycznym miszmetalu bezpośrednio wynika ze składu monacytu w postaci mineralnej. Zawiera około 45 – 52% ceru, 20 – 27% lantanu, 15 – 18% neodymu, 3 – 5% prazeodymu, 1 – 3% samaru, terbu, itru oraz śladowe ilości innych metali ziem rzadkich. Ze względu na dzisiejsze wysokie zapotrzebowanie na neodym do otrzymywania magnesów neodymowych jak i na fakt łatwiejszego oddzielania samaru, w dzisiejszym miszmetalu zwykle są tylko metale ziem rzadkich takie jak: cer, lantan i częściowo prazeodym. Z powodu podobieństwa w chemicznych właściwościach ziem rzadkich w miszmetalu notuje się znaczne odchylenia w składzie, co w zastosowaniach miszmetalu nie jest bardzo znaczące.

Stopy żelaza z miszmetalem o zawartości żelaza od 15% do 50% jest nazywane miszmetalem ceru lub nazwą handlową Auermetall.

Jako dodatek w produkcji stali mieszane metalu redukuje negatywnie działające tlenki żelaza, wiąże tlen, siarkę i wspomaga odgazowanie. Jako modyfikator w stopie, poprawia lejność i lepsze odwzorowanie odlewu oraz polepsza odporność na korozję materiałów stopu żelazowo-chromowo-aluminiowego powodowaną gorącymi gazami utleniającymi.

Dodanie miszmetalu do żeliwa poprawia właściwości mechaniczne żeliwa poprzez modyfikację zawartego grafitu z kształtu płatkowego do sferoidalnego.

Historia

Austriacki chemik Carl Auer von Welsbach odkrył samozapalne właściwości stopów żelaza z mieszmetalem (patent 1903), które wykorzystał do produkcji kamieni do zapalniczek.

Linki zewnętrzne

• Kompendium wiedzy o żeliwie wermikularnym